Pert Farkı Tazminatı
Pert Farkı Tazminatı, bir trafik kazasında aracınızın pert hale gelmesi sonucunda sigorta şirketinden aldığınız tazminatın, aracın gerçek piyasa değerini karşılamaması durumunda talep edilen ek tazminattır. Daha basit ifade etmek gerekirse; kazadan önceki piyasa değeri örneğin 800.000 TL olan bir araca sigorta şirketi pert olduğu için 650.000 TL ödeme yaptıysa, aradaki 150.000 TL’lik fark “pert farkı tazminatı” olarak adlandırılır. Bu rehber niteliğindeki yazıda, pert farkı tazminatı konusunda bu farkın nasıl hesaplandığını, kimlerden ve hangi şartlarda talep edilebileceğini detaylarıyla ele alacağız.
Perte Çıkma Şartları
Bir aracın pert (tam hasar) sayılabilmesi için bazı ölçütler vardır. Genel olarak, bir kaza sonrasında aracın onarım masrafları aracın kaza öncesi piyasa değerine çok yaklaştığında veya aştığında araç pert kabul edilir. Uygulamada sigorta şirketleri genellikle onarım maliyeti, aracın değerinin %70’ini aştığında pert kararı verir. Ancak bu mutlak bir kural değildir; Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre hasar bedeli aracın rayiç değerinin %50’sini geçtiği takdirde dahi araç pert sayılabilir. Yani uygulamada %70 oranı esas alınsa da mahkeme kararlarında %50 ve üzeri hasar, aracın pert kabulü için yeterli görülmektedir.
Aracın pert sayılmasına yol açan başlıca koşullar şunlardır:
Ağır Hasar: Araç, kaza sonucunda çok ciddi yapısal hasar almıştır (örneğin şasi eğrilmesi, hava yastıklarının açılması gibi).
Tamiri Ekonomik Değil: Onarım masrafları, aracın kazadan önceki piyasa değerine çok yakın veya daha yüksek tutardadır. Aracın tamiri ekonomik bulunmuyorsa pert işlemi gündeme gelir.
Kullanılamaz Durum: Araç, trafik güvenliği açısından artık kullanılamayacak hale gelmiştir.
Ekspertiz Raporu: Sigorta şirketinin görevlendirdiği eksper, aracın onarımının ekonomik olmadığını belirten bir hasar tespit raporu düzenler. Bu rapor, pert kararının resmi temelidir.
%70 Eşik Değeri: Uygulamada kabul gören ölçü, tamir maliyetinin aracın piyasa değerinin %70’ini aşmasıdır.
Yukarıdaki şartlar oluştuğunda aracınız perte ayrılır, yani araç trafikten çekilir ve pert işlemleri başlar. Bu süreçte sigorta şirketi, aracın sovtaj bedeli hususunda da karar verir. Genellikle kaza sonrası pert olan aracın sovtaj bedeli hesaplanır ve sigorta şirketi pert ödemesini yaparken bu değeri düşerek ödeme yapar.
Pert Farkı Tazminatı Nedir?
Kısaca tanımlamak gerekirse, pert farkı tazminatı, aracınız perte çıktıktan sonra sigorta şirketinin ödediği pert bedeli ile aracın kazadan önceki rayiç değeri arasındaki farkı ifade eder. Trafik kazası sonrası aracınız kullanılamaz hale gelmiş ise, kusurlu karşı tarafın sigorta şirketi size pert bedeli adı altında bir ödeme yapacaktır. Ancak sigorta şirketinin yaptığı bu ödeme çoğu zaman aracınızın gerçek değerini tamamen karşılamaz. Ödenen tutarın, aracınızın pert öncesi değerinden düşük olması halinde ortaya çıkan eksik kısma pert farkı denir. Bu farkın talep edilmesi de “pert farkı tazminatı davası” olarak adlandırılır. Yani araç sahibinin uğradığı zararın tam olarak giderilmesi için, ilk ödenen tutarla aracın gerçek değeri arasındaki farkın da karşılanması gerekir. İşte bu ek tutarı temin etmek üzere sigorta şirketine ek ödeme talebi yapılabilir veya hukuki yollara başvurulabilir. Pert farkı tazminatı, hukuken bir maddi alacak talebidir ve gerekli durumlarda dava konusu yapılabilir.
Önemle belirtelim: Pert değer kaybı ile araç değer kaybı kavramları karıştırılmamalıdır. Araç değer kaybı, pert olmayan fakat hasar görüp tamir edilmiş araçlardaki ikinci el değer düşüklüğü için talep edilen ayrı bir tazminat türüdür. Pert halindeki araç ise artık tamir edilmeyeceği için ayrı bir değer kaybı davası açılamaz. Perte çıkan araçta zaten araç tamamen kullanılamaz olduğundan, uğranılan zarar aracın piyasa değerinin tamamıdır ve bu zarar pert tazminatı ile karşılanmaya çalışılır. Dolayısıyla pert olmuş bir araç için ayrıca “değer kaybı” tazminatı istenmez.
Pert Farkı Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Pert farkı tazminatının hesaplanması oldukça basit bir mantığa dayanır. Öncelikle kazadan önceki aracınızın piyasa rayiç değeri tespit edilmelidir. Bu değer, aracın marka-modeli, yaşı, kilometresi, hasar geçmişi gibi kriterler dikkate alınarak belirlenir. Genellikle bu tespit için bilirkişi incelemesi gerekebilir; benzer özelliklere sahip araçların ikinci el piyasa fiyatları araştırılarak aracın rayiç değeri saptanır.
Ardından, sigorta şirketinin ödediği pert tazminatı tutarı belirlenir. Sigorta şirketi, pert kararı sonrası eksper raporuna dayanarak belli bir ödeme yapmıştır. İşte pert farkı, aracın pert öncesi değeri ile sigortanın ödediği miktar arasındaki fiyat farkıdır. Bu fark, talep edilebilecek pert farkı tazminatı tutarını gösterir.
Hesaplama kısaca bu şekildedir. Tabii ki, sigorta şirketinin ödediği bedelin gerçekten düşük olup olmadığının tespiti teknik bir konudur. Bu nedenle bilirkişi hesapları önem kazanır. Davaya gidilirse, mahkeme tarafından atanacak bilirkişiler aracı kazadan önceki değeriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirip eksik ödenen miktarı belirleyecektir.
Pert Farkı Tazminatı Kimden Talep Edilir?
Pert olan aracınız için ortaya çıkan değer farkını kimden alabileceğiniz önemlidir. Trafik kazalarında, kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortası karşı tarafa (yani zarar görene) maddi zararları ödemekle yükümlüdür. Dolayısıyla, aracınız pert olduğunda öncelikle karşı tarafın trafik sigorta şirketinden pert tazminatı talep edilir. Zaten sigorta şirketi ilk etapta belirli bir tutarı ödemiş olacaktır. Eğer sigorta şirketinin ödediği tazminat piyasa rayiç değerinin altında kaldıysa, aradaki farkı yine aynı sigorta şirketinden talep etmek gerekir. Kısacası ilk muhatabımız, kazaya sebebiyet veren aracın sigortacısıdır.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, trafik sigortasının poliçe limitleridir. Zorunlu trafik sigortası, her yıl devlet tarafından belirlenen bir limit dahilinde maddi hasar öder. Örneğin poliçe limitinin üstünde bir zarar söz konusuysa, sigorta şirketi sadece limit kadar ödeme yapar; kalan tutarı ödemez. İstisnai durumlar haricinde 2025 yılında Zorunlu Trafik Sigortası limitleri araç başına 300.000,00 TL’dir. Kaza başına ise 500.000,00 TL limit bulunur.
Trafik sigortasının limitinin yetmemesi halinde ise kasko durumunu incelemek gerekecektir.
Kasko Sigortasına Başvuru: Eğer kendi aracınızın kasko sigortası varsa ve pert hasarını kapsıyorsa, öncelikle kasko şirketinizden kalan zararı talep edebilirsiniz. Kasko poliçeniz pert teminatı içeriyorsa, kasko şirketi belirli bir üst limite kadar ödemeyi yapar. Ancak kaskonun da bir limiti veya şartları olabilir; kasko, poliçede belirtilen bedeli aşan farkı karşılamayabilir. Bu gibi durumlarda, kaskonun ödemediği pert farkı için yine karşı tarafın sigortasına veya diğer sorumlulara başvurmak gerekecektir.
Kusurlu Tarafa Dava: Zorunlu sigortanın limiti doldu ve kasko da yok ya da eksik kaldıysa, pert farkı için kusurlu araç sürücüsüne, araç sahibine veya işletenine karşı dava açılabilir. Özellikle sigorta poliçe limiti yetersiz kaldığında, zararınızın tamamını almak için kusurlu tarafa başvurmak gerekebilir.
Özetle, pert farkı tazminatı öncelikle karşı tarafın sigorta şirketinden talep edilir. Sigorta şirketi, pert tazminatını eksik ödediyse veya limit yetersizliği nedeniyle tam karşılamadıysa, aradaki fark için sigorta şirketine ek talepte bulunmak ilk adımdır. Bu mümkün olmaz veya sonuç vermezse, kusurlu sürücü/sahip devreye girer.
Pert Farkı Tazminatı Alabilmenin Koşulları Nelerdir?
Pert farkı tazminatını talep edebilmek için bazı hukuki koşulların da mevcut olması gerekir. Aşağıda bu şartları ana hatlarıyla inceleyelim:
Araç Gerçekten Pert Olmalıdır: Aracınızın pert olması gerekiyor. Kısmi hasarlarda “pert farkı” söz konusu olmaz, bunun yerine tamir edilip kalan değer kaybı tartışılır. Pert olduğunu, sigorta eksper raporu veya ağır hasar kaydı gibi belgelerle desteklemelisiniz.
Sigorta Ödemesi Yapılmış Olmalıdır: Pert farkından bahsedebilmek için öncelikle sigorta şirketinin bir ödeme yapmış olması gerekir. Karşı tarafın trafik sigortası veya kasko size pert bedeli olarak belli bir miktar ödemiş olmalı ki, onun yeterli olup olmadığı değerlendirilebilsin.
Eksik Ödeme Bulunmalıdır: Sigorta şirketinin ödediği tazminatın, aracın rayiç bedelinin altında kaldığı durum olmalıdır. Eğer sigorta ödediği pert bedeli aracın tam değerini karşılamışsa fark tazminatı gündeme gelmez. Pratikte çoğu zaman eksik ödeme olduğu için bu şart genellikle mevcut oluyor.
Başvuru ve Dava Süresi İçinde Olunmalıdır: Pert farkı talepleri için zamanaşımı süresini kaçırmamak şarttır. Karayolları Trafik Kanunu’na göre, kazayı ve sorumluyu öğrendiğiniz tarihten itibaren 2 yıl içinde tazminat talebinizi başlatmanız gerekir. En geç kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçince haklarınız zamanaşımına uğrar.
İlk Başvuruda Hakların Saklı Tutulması: Sigorta şirketine pert tazminatı için başvururken veya ödemeyi alırken, “fazlaya ilişkin haklar saklıdır” şeklinde bir kayıt düşmeniz çok önemlidir. Sigorta şirketi çoğu zaman ödeme yaparken sizden bir ibraname (ödeme karşılığı feragat belgesi) imzalamanızı ister. Bu belgeye, eksik kalan tutar için haklarımı saklı tutuyorum notu eklemezseniz, sonradan fark davası açmanız zorlaşabilir. Bu küçük ama kritik ayrıntı, hak kaybı yaşamamanız için gereklidir.
Yukarıdaki koşullar mevcutsa, pert farkı tazminatınızı talep etmek için hukuki süreçlere başlama hakkınız doğar. Süreç teknik detaylar içerdiğinden ve sigorta şirketleri çoğunlukla bu taleplere direnç gösterdiğinden, bir avukat desteğiyle ilerlemek hak kayıplarını önlemek adına faydalı olacaktır.
Pert Farkı Tazminatı Nasıl Alınır?
Aracınız pert oldu ve sigorta şirketinin ödediği tutarın eksik kaldığını düşünüyorsunuz. Peki bu pert farkını adım adım nasıl talep edeceksiniz? Aşağıda, izlenmesi gereken yolu sıralayalım:
Sigorta Şirketinden İlk Ödeme Talebi: Kaza sonrası öncelikle sigorta şirketine başvurarak aracınızın perte çıktığını bildirir ve pert tazminatı talep edersiniz. Sigortaya, aracınızın kazadan önceki piyasa değerini kanıtlayan belgeler ile başvurun. Bu başvuru genelde eksper atamasıyla sonuçlanır ve sigorta size bir pert bedeli öder.
Ödemenin Yeterliliğini Değerlendirme: Sigorta şirketinin yaptığı ödemeyi, aracınızın gerçek değeriyle kıyaslayın. Eğer ödenen tutar çok düşük kaldıysa, bu durumda eksik kalan miktar için harekete geçme zamanı gelmiştir. Ödemeyi alırken imzalayacağınız belgeye “alınan miktar fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla kabul edilmiştir” şeklinde bir not ekleyin. Bu, sigortadan aldığınız kısmî ödemenin, tam tazminat hakkınızdan feragat ettiğiniz anlamına gelmemesi için gerekli bir adımdır.
Sigortaya Ek Ödeme Talebi: İlk ödemenin ardından, sigorta şirketine yazılı olarak eksik ödemenin tamamlanması talebinizi iletin. Bu bir dilekçe ile yapılabilir. İçeriğinde, aracınızın rayiç değerini, sigortanın ödediği miktarı belirterek aradaki farkı talep ettiğinizi belirtin. Çoğu durumda uzlaşma sağlanamaz çünkü sigortalar kendi belirledikleri tutarın dışına çıkmak istemez.
Sigorta Tahkim Komisyonu veya Dava Yoluna Başvuru: Sigorta şirketi eksik farkı ödemeyi kabul etmez ya da hiç cevap vermezse, artık hukuki yollara başvurma vakti gelmiştir. Bu aşamada iki seçeneğiniz vardır: Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmak veya doğrudan mahkemede dava açmak.
Tahkim Komisyonu, sigorta ile yaşanan uyuşmazlıklarda hızlı karar alabilen bir yapıdır; başvurunuz üzerine dosyanız incelenir ve genellikle birkaç ay içinde karar verilir. Tahkim kararı, ilam niteliğindedir ve sigorta şirketini ödeme yapmaya zorlayabilir.
Yukarıdaki adımları izleyerek pert farkı tazminatını talep edebilirsiniz. Her adımda toplayacağınız deliller ileride çok işinize yarayacaktır. Özellikle sigorta şirketiyle yazışmalarınızı kayıtlı yapmanız (iadeli taahhütlü mektup, e-posta veya noter bildirimi gibi) ispat açısından önemlidir. Unutmayın, sigorta şirketleri her zaman ilk talepte tam ödeme yapmayabilir; hakkınızı almak için kararlı ve bilinçli bir şekilde süreci yürütmelisiniz.
Sigorta Tahkim Komisyonu Süreci
Sigorta şirketiyle pert farkı konusunda anlaşma sağlanamadığında ilk başvurabileceğiniz yol Sigorta Tahkim Komisyonudur. Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta şirketleriyle yaşanan anlaşmazlıkları mahkemeye gitmeden çözmek için oluşturulmuş bir arabuluculuk ve tahkim mekanizmasıdır. Özellikle daha hızlı sonuç almak isteyen başvuru sahipleri için cazip bir seçenektir.
Tahkim süreci nasıl işler? Öncelikle, sigorta şirketine yaptığınız ek ödeme talebi sonuçsuz kaldığında ya da 15 gün içinde sigortadan yanıt alamadığınızda, Tahkim Komisyonu’na başvurabilirsiniz. Kasko şirketlerine yapılan başvurularda 15 iş günü bekleme süresi vardır. Aynı zamanda kasko şirketinin Tahkim’e üye şirketlerden olması gerekmektedir. Başvurunuzda uyuşmazlığın özetini, talep ettiğiniz pert farkı miktarını ve dayanak belgelerinizi iletirsiniz.
Komisyon, başvurunuzu alır almaz dosyayı incelemeye başlar ve sigorta şirketinden savunma ister. Dosya, sigorta hukuku alanında uzman tahkim hakemleri tarafından değerlendirilir. Gerek görülürse Komisyon kendi bilirkişisini atayıp aracın değerine ilişkin bir uzman raporu da alabilir. Tahkim Komisyonu, çoğunlukla 4-6 ay gibi bir sürede kararını verir.
Genel olarak, eğer zaman kaybetmek istemiyorsanız Sigorta Tahkim Komisyonu iyi bir seçenek olabilir. Başvuruyu bizzat yapabileceğiniz gibi, bir avukat aracılığıyla da süreci yürütebilirsiniz. Unutmayın, tahkimde de zamanaşımı süresi (2 yıl) geçerli olduğu için, kazadan itibaren çok vakit kaybetmeden başvurunuzu yapmanız gerekir.
Pert Farkı Tazminatının Dava Yolu ile Alınması
Sigorta tahkim yoluna gitmediyseniz diğer yol dava açmaktır. Pert farkı tazminatı davası, sigorta şirketinin ödediği bedel ile aracın gerçek değeri arasındaki farkın tazmini amacıyla açılan bir maddi tazminat davasıdır. Dava açıldıktan sonra mahkeme, dilekçelerin teatisi, delillerin toplanması ve bilirkişi incelemesi süreçlerini yürütecektir. Bilirkişi aracın kaza öncesi rayiç değerini ve sigorta tarafından ödenen tutarı değerlendirerek bir rapor sunar. Bu rapor, talep ettiğiniz farkın doğruluğunu ortaya koyacaktır. Rapor lehinize gelirse, dava büyük ölçüde kazanılır. Mahkeme sonucunda sigorta şirketinin belirlenen pert farkı tutarını yasal faiziyle birlikte ödemesine karar verilir.
Burada belirtmek gerekir ki mahkeme süreci, Sigorta Tahkim’e kıyasla daha uzun sürebilir. Mahkemelerin iş yüküne göre bu davalar yaklaşık 1 ile 2 yıl arasında sürebilmektedir. Eğer çok karmaşık bir durum yoksa ve deliller tam ise genellikle 1 yıl civarında sonuç almak mümkündür.
Pert farkı tazminatı davalarında, görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi’dir.
Pert Farkı Tazminatı için Zamanaşımı Süresi
Zamanaşımı, hak arama sürenizi sınırlayan önemli bir hukuk kuralıdır. Pert farkı tazminatı taleplerinde de zamanaşımı süresine dikkat etmelisiniz. Karayolları Trafik Kanunu m. 109 hükmüne göre, trafik kazalarından doğan maddi tazminat talepleri zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl içinde zaman aşımına uğrar. Her halükarda kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçince zamanaşımı kesin olarak dolmuş olur.
Perte Çıkan Araçta Değer Kaybı Olur mu?
Sıkça sorulan bir soru da şudur: “Pert olmuş araç için ayrıca değer kaybı tazminatı talep edilebilir mi?” Kısa cevap: Hayır, talep edilmez. Çünkü araç değer kaybı kavramı, hasarlı bir aracın tamir gördükten sonra ikinci el piyasa değerinde meydana gelen düşüş anlamına gelir.
Pert olan araç ise artık tamir edilip trafikte kullanılmayacağı için, ikinci el piyasa değeri diye bir şey kalmamıştır. Dolayısıyla pert hale gelen bir araç için ayrıca değer kaybı davası açılamaz.
Zaten pert durumunda araç sahibi, aracının tam değerini talep etmektedir. Sigorta şirketi de aracın piyasa değerine yakın bir ödeme yapmıştır. Geriye kalan kısım pert farkı tazminatı konusudur. Aracın tamamı maddi zarara uğradığı için, kısmi değer kaybından söz etmek anlamsızdır.
Sonuç ve Avukat Desteği
Pert farkı tazminatı, trafik kazalarında maddi zararın tam olarak giderilmesini amaçlayan önemli bir haktır. Aracınızın perte çıkması zaten başlı başına büyük bir maddi kayıp ve stres kaynağıdır. Bir de sigorta şirketlerinin eksik ödeme yapması, mağduriyeti artırabilmektedir. Neyse ki hukuk düzenimizde, bu eksik ödemenin telafisi için başvurabileceğiniz yollar mevcuttur. Yukarıda detaylarıyla anlattığımız gibi, öncelikle sigorta şirketinden talebinizi yapmalı, sonuç alamazsanız Sigorta Tahkim Komisyonu’na veya mahkemeye başvurarak hakkınızı aramalısınız.
Pert farkı hesaplamaları, teknik bilirkişi raporları, sigorta şirketiyle yazışmalar ve dava prosedürleri uzmanlık gerektirir. Yanlış atılacak bir adım hak kaybına yol açabilir. Oysa doğru adımlarla, aracınızın gerçek değerini almanız mümkündür.
Unutmayın, bu yazıda ele alınan hususlar genel bilgilendirme amaçlıdır ve her kazanın koşulları farklı olabilir. Eğer bir trafik kazası sonucu pert farkı talep etme durumuyla karşı karşıyaysanız, hukuki danışmanlık almanız en doğru yaklaşım olacaktır. Sonuç olarak, iyi hazırlanmış bir dosya veya dava ile pert farkı tazminatınızı alarak maddi kaybınızı telafi etme şansınız yüksek olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Pert araç bedeli kaç günde ödenir?
Sigorta şirketi, pert (tam hasar) raporu düzenlendikten sonra en geç 10 iş günü içinde ödeme kararı almak zorundadır. Uygulamada, tüm belgeler tam ise ödeme süresi en fazla 45 günü bulmaktadır. Bu süre aşıldığında sigorta şirketinden yasal faiz talep edebilirsiniz.
Pert farkı bedeli nedir?
Pert farkı bedeli, aracınızın kazadan önceki rayiç piyasa değeri ile sigorta şirketinin ödediği pert tazminatı arasındaki farktır. Örneğin aracınız 800.000 TL değerindeyken sigorta size 500.000 TL ödediyse, kalan 300.000 TL pert farkı bedeli olarak talep edilebilir.
Pert durumunda değer kaybı tazminatı talep edilebilir mi?
Hayır. Pert olan araç için ayrıca araç değer kaybı tazminatı talep edilemez. Çünkü araç tamamen perte ayrıldığından ikinci el piyasası kalmamıştır. Bu durumda yalnızca aracın tam piyasa değeri ve pert farkı gündeme gelir.
Aracım pert oldu, ne kadar alırım?
Alacağınız miktar, aracınızın kaza öncesi piyasa değeri esas alınarak hesaplanır. Sigorta şirketi pert tazminatını ödedikten sonra eğer ödeme eksikse, eksik kalan kısmı pert farkı tazminatı olarak talep edebilirsiniz. Net tutar bilirkişi tarafından belirlenen değer üzerinden hesaplanır.
Pert araç mahrumiyet bedeli kaç gün ödenir?
Aracınızın tamir süresine veya pert işlemlerinin sürdüğü süreye göre “araç mahrumiyet bedeli” talep edebilirsiniz.
Pert araç rayiç bedeline itiraz nasıl yapılır?
Sigorta şirketinin belirlediği pert bedelini düşük buluyorsanız, öncelikle şirkete yazılı olarak itiraz edebilirsiniz. İtirazınız reddedilirse Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir veya doğrudan Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açabilirsiniz. Mahkeme, bilirkişi raporuyla aracınızın gerçek değerini belirleyecektir.
Bu Yazılara da Göz Atın:
