Kıdem tazminatı, çalışanların iş ilişkisinin sona ermesi durumunda hak kazandıkları önemli bir mali haktır. Bu yazıda, kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır, hangi durumlarda ödenir, Yargıtay kararları ve hukuki süreçler hakkında detaylı bilgiler sunacağız.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin, bir işyerinde çalıştığı süre boyunca gösterdiği hizmetin karşılığı olarak işverenden aldığı tazminattır. Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre, işçi çalıştığı süre boyunca hak ettiği kıdem tazminatını alır. Bu tazminat, iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra, işveren tarafından işçiye ödenir.
Kıdem tazminatının amacı, işçilerin uzun süreli çalışma hayatlarında hak ettikleri karşılığı almalarını sağlamak ve işten ayrıldıkları durumlarda geçimlerini temin etmelerine yardımcı olmaktır.
Kıdem Tazminatının Şartları
Kıdem tazminatı ödenebilmesi için, işçinin belirli koşulları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu koşullar, 1475 sayılı İş Kanunu‘nda belirtilmiştir. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerektiği gibi, iş sözleşmesinin feshi de belirli şartlara dayanmalıdır.
Çalışma Süresi
Kıdem tazminatının ödenebilmesi için, işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. İşçi, 1 yıl boyunca kesintisiz çalışmışsa, her yıl için kıdem tazminatına hak kazanır.
İş Sözleşmesinin Feshi
İşçi ya da işveren, iş sözleşmesini feshederken, kıdem tazminatının ödenip ödenmeyeceği de belirleyici bir faktördür. İşçi iş sözleşmesini belirli şartlarla feshederse, kıdem tazminatını alabilir. Bu şartlar, şu şekilde sıralanabilir:
- İşçinin İstifası (Haklı Sebeplerle): İşçi, haklı bir sebepten dolayı işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanabilir. Örneğin, işyerinde sağlığına zarar veren bir durumun bulunması, işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya işyerinde mobbing gibi sebeplerle işten ayrılmak.
- İşverenin Sözleşmeyi Feshi: İşverenin işçiyi haksız olarak işten çıkarması durumunda, işçi kıdem tazminatını alır. İşverenin haksız feshi, işçinin kıdem tazminatını alabilmesi için yeterlidir.
- Emeklilik Sebebiyle Ayrılma: İşçi, emeklilik yaşını doldurduğunda veya emeklilik için yeterli prim gününü tamamladığında, kıdem tazminatını alma hakkına sahiptir.
- Savaş, Seferberlik, Doğal Afetler: İşçinin işi kaybetmesine neden olan bu tür sebepler de kıdem tazminatına hak kazanmayı sağlar.
Kıdem Tazminatının Ödenmemesi Durumunda Ne Yapılmalı?
- Eğer işveren, kıdem tazminatını ödemezse, işçi İş Mahkemesi’ne başvurabilir. İşçi, ödenmeyen kıdem tazminatını almak için yasal yollara başvurabilir. Mahkeme, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığını tespit ederse, işverenin bu tazminatı ödemesini sağlar.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı hesaplaması, çalışanın brüt ücreti ve çalıştığı süre dikkate alınarak yapılır. İşte adım adım hesaplama süreci:
a) Brüt Ücretin Belirlenmesi
- Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanın son brüt ücreti dikkate alınır.
- Brüt ücrete, primler, ikramiyeler ve diğer ödemeler dahil edilir.
b) Çalışılan Sürenin Hesaplanması
- Çalışanın iş yerinde geçirdiği her tam yıl için 30 günlük brüt ücret kıdem tazminatı olarak ödenir.
- Bir yıldan az süreler için ise orantılı olarak hesaplama yapılır.
Kıdem Tazminatı = (İşçinin Son Maaşı) x (Çalışma Yılı Sayısı)
Örnek:
- İşçi 5 yıl boyunca çalıştıysa ve son maaşı 3.000 TL ise, kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde olur:
3.000 TL x 5 yıl = 15.000 TL kıdem tazminatı ödemesi yapılır.
Kıdem Tazminatı Tavan Sınır 2025
1 Ocak 2025- 30 Haziran 2025 dönemi için kıdem tazminatı, 46,655.43 TL olarak belirlenmiştir.
Kıdem Tazminatı Zamanaşımı
Kıdem tazminatı talebi için 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Bu süre, iş sözleşmesinin sona ermesi tarihinden itibaren başlar.
Zamanaşımı süresi
Ek Madde 3- (Ek: 12/10/2017-7036/15 md.)
İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık izin ücreti ve aşağıda belirtilen tazminatların zamanaşımı süresi beş yıldır.
- a) Kıdem tazminatı.
- b) İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.
- c) Kötüniyet tazminatı.
- d) İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.
Bedelli Askerlik İçin İşten Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatına Hak Kazanır mı?
Bedelli askerlik için işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanması konusunda birçok tartışma bulunsa da Konya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi 24/01/2020 tarih 2019/2257 E. 2020/167 K. sayılı kararı ile bedelli askerlik sebebiyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabileceğine karar verilmiştir.
Kıdem Tazminatı İş Kanunu
Kıdem tazminatı, Türkiye’de 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu madde, işçilerin aynı işyerinde belirli bir süre çalıştıktan sonra iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda hak kazanacakları tazminatı belirler. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin en az 1 yıl süreyle aynı işyerinde çalışması gerekmektedir. Ayrıca, işçinin iş sözleşmesinin haklı sebeplerle feshedilmesi veya işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılması gibi durumlar, kıdem tazminatına hak kazanmayı sağlayan sebepler arasında yer alır. İş Kanunu, işçilerin bu haklarını güvence altına alarak, iş güvencesi sağlamak amacıyla düzenlemeler yapmaktadır.
Kıdem Tazminatı ve İhbar Tazminatının Farkları
Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı sıklıkla karıştırılabilir. İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshi durumunda, işçinin işten çıkmadan önce belirli bir süre daha çalışmaya devam etmesi gerekliliğinden doğar. Eğer işçi veya işveren, işten ayrılmadan önce gereken ihbar süresini vermezse, ihbar tazminatı ödenir. Kıdem tazminatından farklı olarak, ihbar tazminatı işçinin çalışma süresine bağlı değil, işten çıkış sürecindeki ihbar süresine bağlıdır.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanmak İçin İlgili Hukuki Yollar
Kıdem tazminatının ödenmesi, işçinin işten ayrılmasıyla ilgili yasal prosedürlerin doğru bir şekilde uygulanmasıyla gerçekleşir. Kıdem tazminatını almak isteyen bir işçi için hukuki yollara başvurmak önemlidir. İşçi, işyerinden ayrılmadan önce mutlaka bir hukuk danışmanı ile görüşmeli ve yasal hakları konusunda bilgi almalıdır.
Kıdem Tazminatına Dair Davalarda Hukuki Yardım Almak
İşçi, kıdem tazminatına hak kazandıktan sonra ödemeyi alamazsa, hukuki yardım alarak İş Mahkemesi‘ne başvurabilir. Bir avukat, işçinin kıdem tazminatının ödenmesini sağlamak için doğru adımları atacak ve davayı profesyonel şekilde takip edecektir. Kıdem tazminatını almak için izlenecek doğru hukuki yol, işçinin haklarını koruyarak en kısa sürede tazminat almasını sağlar.
Sonuç: Kıdem Tazminatının Önemi ve Hukuki Haklar
Kıdem tazminatı, işçilerin uzun yıllar boyunca bir işyerinde verdikleri emeklerin karşılığıdır. Hem işverenler hem de işçiler, kıdem tazminatının doğru bir şekilde hesaplanması ve ödenmesi konusunda dikkatli olmalıdır. İşçi, çalışma süresini tamamladığında veya belirli şartlar altında işten ayrıldığında, kıdem tazminatını almak için hukuki yolları kullanabilir.
İşçilerin kıdem tazminatını almak için yasal haklarını bilmesi, hukuki destek alması ve davanın sürecini takip etmesi büyük önem taşır. 2025 yılı itibariyle kıdem tazminatı davaları, işçilerin haklarını korumak için oldukça önemlidir ve bu davalarda profesyonel hukuki danışmanlık almak, sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesine katkı sağlar.
Bu İçerikler de İlginizi Çekebilir:
İş Kazası Tazminat Davası: 2025 Yılında Çalışanların Hakları ve Hukuki Süreç
