Trafik kazası sonrasında tutulan raporlarda belirlenen kusur oranı, kazaya karışan her sürücünün hatalı olma payını gösteren yüzde değeridir. Bu oran, kimin zararı karşılayacağı ve sigorta ödemelerinin nasıl yapılacağı konusunda belirleyici olduğu için araç sahipleri açısından kritik bir öneme sahiptir. Araç sahipleri, kendilerine atfedilen kusur oranının adil olmadığını düşündüklerinde bu oranı resmi yollarla kusur oranı itiraz etme hakkına sahiptir.
Trafik Kazası Kusur Oranı İtiraz
Kusur oranı, bir trafik kazasında tarafların kusur derecelerini ifade eden yüzdesel bir dağılımdır. Örneğin bir taraf tamamen kusurlu görülürse kusur oranı %100 – %0 şeklinde olur; veya kazanın oluşumunda her iki tarafın da hatası varsa oranlar %50 – %50 olarak belirlenebilir. Bazı durumlarda biri diğerine göre daha fazla kusurlu bulunarak %75 – %25 gibi bir dağılım da söz konusu olabilir. Bu oranlar, asli kusur (kazanın ana nedeni sayılan büyük kusur) ve tali kusur (ikincil derecede etki eden kusur) ayrımına dayanır. Sigorta şirketleri uygulamada genellikle %100 veya %50 gibi oranlarla kusur dağılımı yaparken, hukuki süreçlerde %75 gibi ara kusur oranları da görülebilmektedir
Belirlenen kusur oranı, tarafların sigorta tazminatından ne ölçüde yararlanabileceğini doğrudan etkiler; örneğin %100 kusurlu taraf, karşı tarafın trafik sigortasından hasar ödemesi alamaz. Bu nedenle kusur tespitinin doğru yapılması ve haksız bir kusur oranına itiraz edilmesi, araç sahiplerinin maddi hak kaybına uğramaması için çok önemlidir.
Trafik Kazalarında Kusur Oranı Nasıl Belirlenir?
Bir trafik kazasının ardından kusur oranı, kazanın gerçekleşme şekline dair toplanan deliller ve tutanaklar üzerinden belirlenir. Eğer kaza sadece maddi hasarla sonuçlanmış ve taraflar arasında anlaşma sağlanabiliyorsa, sürücüler Anlaşmalı Kaza Tespit Tutanağı düzenlerler. Bu tutanak her iki sürücü tarafından doldurulur ve imzalanır; içinde kazanın tarihi, yeri, araç ve sigorta bilgileri, kazanın krokiyle anlatımı gibi bilgiler yer alır. Tutanak düzenlendikten sonra süreç şu şekilde işler:
Sigorta Şirketlerinin Değerlendirmesi: Her iki aracın trafik sigortası bulunduğu sigorta şirketleri, tutanak ve kaza fotoğraflarını en geç ertesi iş günü Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) sistemine yükler.
Kusur Değerlendirme Komisyonu: Şayet sigorta şirketleri arasında kusur dağılımı konusunda mutabakat sağlanamazsa (yani taraf şirketlerden en az biri farklı kusur oranı verirse), dosya otomatik olarak SBM bünyesindeki Kaza Kusur Değerlendirme Komisyonu’na iletilir. Bu bağımsız komisyon, dosyayı inceleyerek genellikle 3 iş günü içinde kesin kusur kararını verir.
Komisyonun belirlediği kusur oranı, sigorta şirketleri için bağlayıcıdır ve ilgili kazanın sigorta işlemleri bu karara göre yürütülür.
Polis veya Jandarma Tutanakları: Eğer kaza yaralanma, ölüm, alkollü sürücü, kamu malına zarar gibi daha ciddi durumlar içeriyorsa, sürücüler anlaşmalı tutanak tutamaz; bu hallerde kaza yerine gelen trafik polisi veya jandarma ekipleri resmi Trafik Kazası Tespit Tutanağı düzenler. Ya da taraflar anlaşmalı bir tutanak tutmakta mutabık kalamazsa araçları hareket ettirmemek koşuluyla olay yerine polis veya jandarma çağırarak maddi hasarlı kazalarda da tutanak tutulmasını sağlayabilirler.
Polis veya jandarma tarafından tutulan bu resmi tutanakta kazanın nasıl olduğu, tarafların kural ihlalleri ve ilk kusur değerlendirmesi yer alır. Bu tutanak da sigorta şirketlerine iletilerek sigorta süreçlerinde esas alınır. Ancak resmi kolluk tutanaklarında belirtilen kusur oranı, daha sonra mahkeme sürecinde yapılacak bilirkişi incelemeleriyle değiştirilebilir; polis tutanağı nihai bir yargı hükmü değildir.
Trafik Kazası Kusur Oranı İtiraz Hakkı Var mı?
Belirlenen kusur oranı her zaman gerçeği tam olarak yansıtmayabilir. Elbette ki tarafların, adaletsiz veya hatalı buldukları kusur oranına itiraz etme hakkı vardır. Uygulamada kusur oranına itiraz genellikle şu durumlarda gündeme gelir:
Haksızlık ve Hata İddiası: Kazada kendisine atfedilen kusur payının olayın gerçeklerine uymadığını düşünen sürücüler, bu sonuca itiraz edebilir. Örneğin kazanın oluş şeklinde karşı tarafın kural ihlali yaptığı ancak raporda bu göz ardı edildiği durumlar bir adaletsizlik olarak görülebilir.
Yeni Delillerin Ortaya Çıkması: Kaza anını gösteren başka bir kamera kaydı, yeni bir görgü tanığı ifadesi veya teknik bir inceleme sonucu gibi sonradan elde edilen deliller, kusur oranının yeniden değerlendirilmesini gerektirebilir.
Eksik veya Hatalı İnceleme: İlk kusur tespitini yapan kişi veya mercilerin değerlendirmesinde bariz hatalar olduğuna inanılıyorsa itiraz yoluna gidilebilir. Örneğin trafik polisi kazanın oluşunu yanlış yorumlayıp hatalı tarafı tespit edememiş olabilir.
Sigorta Şirketi Değerlendirmesine İtiraz: Özellikle anlaşmalı tutanaklarda, sigorta şirketlerinin kusur dağılımını hatalı yaptığı düşünüldüğünde, araç sahipleri itiraz ederek dosyanın tekrar ele alınmasını talep edebilirler.
Özetle, kusur oranının hatalı olduğunu düşünen taraflar için itiraz etmek hem yasal bir hak hem de çoğu zaman maddi açıdan gereklidir. İtiraz süreci, doğru adımlar izlendiğinde haksız kusur atfının düzeltilmesini ve buna bağlı tazminat haklarının korunmasını sağlayacaktır.
Kusur Oranına İtiraz Nasıl Yapılır?
Kusur oranına itiraz işlemi, kazanın tutanak şekline ve tarafların sigorta durumuna göre farklı yollar izlenerek yapılır. Aşağıda, anlaşmalı tutanaklar ile resmi polis tutanakları açısından izlenecek itiraz yöntemlerini adım adım ele alıyoruz.
Anlaşmalı Kaza Tespit Tutanağında Kusur Oranı İtiraz
Maddi hasarlı kazalarda sürücülerin kendi aralarında doldurup imzaladıkları anlaşmalı kaza tutanaklarında belirlenen kusur oranına itiraz, öncelikle sigorta şirketleri nezdinde yapılır. Kaza sonrasında sigorta şirketiniz hasar dosyasını inceleyip kusur dağılımını size bildirdiğinde, eğer bu sonuca katılmıyorsanız vakit kaybetmeden aşağıdaki adımları izlemelisiniz:
Sigorta Şirketine Başvuru: Anlaşmalı tutanak sonucunda belirlenen kusur oranına itiraz etmek için öncelikle sigorta şirketine başvurmanız gerekir. Yasal olarak, kusur oranının size bildirildiği tarihten itibaren 5 iş günü içinde itiraz hakkınızı kullanmalısınız. Bu itirazı desteklemek için kazayla ilgili yeni bilgi ve belgeler sunmanız çok önemlidir. Örneğin kaza anına dair farklı açıdan fotoğraflar, araç kamerası görüntüsü, görgü tanığı beyanları veya teknik uzman raporları gibi delilleri dilekçenize eklemelisiniz.
Sigorta Şirketinin Yeniden Değerlendirmesi: İtirazınız ulaşınca, sigorta şirketleri itirazı 3 iş günü içinde değerlendirip kusur oranında bir değişiklik yapılıp yapılmayacağına karar verir.
SBM Tutanak Değerlendirme Komisyonu (Aynı Sigorta Şirketi Durumunda): Kazaya karışan araçlar aynı sigorta şirketine sigortalıysa, itiraz sürecinde tarafsız bir değerlendirme sağlamak amacıyla dosya doğrudan SBM bünyesindeki Tutanak Değerlendirme Komisyonu’na gönderilebilir. Bu durumda sigortalı, sigorta şirketinin ilk kusur bildiriminden itibaren 5 iş günü içinde e-Devlet üzerinden SBM’nin online itiraz sistemine girerek komisyona itiraz başvurusu yapabilir.
İtiraz Sonrası Süreç: Sigorta şirketine yaptığınız itiraz sonucu kusur oranında istediğiniz düzeltme yapılırsa, dosya bu yeni orana göre güncellenir ve sigorta tazminat işlemleri buna göre yürütülür. Eğer itirazınız reddedilir veya kısmen kabul edilse bile halen hakkaniyetli bir sonuç elde edilemediyse, bir sonraki adım olarak yasal yollara başvurmanız gerekebilir. Bu aşamada iki temel seçenek vardır: Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmak veya doğrudan mahkemede dava açmak.
Polis veya Jandarma Tarafından Tutulan Tutanakta İtiraz
Sulh Ceza Hakimliğine İtiraz: Polis veya jandarma tarafından düzenlenen trafik kazası tutanağına doğrudan itiraz etmek isteyen taraf, kazanın olduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak dava açabilir. Bu yargılamada, hakim kazanın meydana geldiği yerde keşif yapıp delilleri değerlendirir, gerekli görürse bir bilirkişi atayarak kazanın oluşumunu ve kusur dağılımını yeniden tespit ettirir.
Asliye Hukuk Mahkemesinde Tazminat Davası: Kusur oranına itirazın altında yatan temel motivasyon çoğunlukla maddi zararın tanzimi olduğu için, özellikle ciddi hasar veya yaralanma durumlarında doğrudan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde tazminat davası açmak da bir seçenektir. Bu davada haksız olarak kusurlu gösterildiğini düşünen taraf, karşı taraftan maddi-manevi tazminat talep edebilir. Mahkeme sürecinde trafik kazası konusunda uzman bir bilirkişi heyeti dosyayı inceleyerek kusur durumunu yeniden değerlendirir. Yani polis tutanağındaki kusur dağılımı, hukuk davasında bağlayıcı değildir; hakim, bilirkişi raporunu esas alarak kusur oranlarını ve tazminat miktarını yeniden belirler.
Sigorta Tahkim Komisyonu: Polis tutanağı olsun ya da olmasın, eğer sigorta şirketinin kararına itirazınız varsa ve mahkemeye gitmeden çözüm arıyorsanız, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma hakkınız da bulunmaktadır. Aşağıda tahkim yolunu ayrıca ele alacağız; kısaca belirtmek gerekirse, sigorta tahkimi, sigorta ile ilgili uyuşmazlıklarda hızlı ve uzman bir çözüm sunan alternatif bir yargılama usulüdür.
Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru
Sigorta Tahkim Komisyonu, sigortalılar ile sigorta şirketleri arasındaki ihtilafları mahkemeye gitmeden çözmek amacıyla oluşturulmuş özel bir tahkim mekanizmasıdır. Trafik kazalarındaki kusur oranı uyuşmazlıkları da, temelde sigorta ödemelerine yansıdığı için bu Komisyonun görev alanına girebilir. Kusur oranına itiraz sürecinde, yukarıda belirtildiği gibi sigorta şirketine yapılan başvurudan sonuç alamadıysanız, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilirsiniz.
Tahkime nasıl başvurulur? Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapabilmek için öncelikle sigorta şirketinize yazılı bir talepte bulunmuş olmanız ve bunun kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlanmış olması gerekir. Yani, önce şirketin itirazınızı reddetmesi veya size 15 gün içinde cevap vermemesi gibi bir durum olmalı. Ardından Sigorta Tahkim Komisyonu’na bir dilekçe ile başvurabilirsiniz. Komisyona başvuru dilekçesinde uyuşmazlığın özeti, talep ettiğiniz sonuç (örneğin karşı tarafın %100 kusurlu sayılması ve hasar bedelinin ödenmesi talebi) belirtilir. Başvuru için cüzi bir başvuru ücreti yatırılır ve dilekçe ekine sigorta poliçeniz, kaza tutanağı, yazışmalar, fotoğraflar ve benzeri deliller eklenir.
Tahkim süreci nasıl işler? Başvuru kabul edildikten sonra Sigorta Tahkim Komisyonu bünyesindeki bağımsız sigorta hakemleri dosyayı incelemeye alır. Taraflardan ek bilgi gerekirse istenir. Trafik kazası kusur uyuşmazlıklarında Komisyon genellikle uzman bilirkişilere dosyayı tevdi ederek teknik rapor alır. Tüm süreç sonunda hakem, kusur oranı ve tazminat konusunda bağlayıcı bir karar verir. Genellikle başvurudan itibaren birkaç ay içinde karar çıkmaktadır, bu da mahkeme sürecine kıyasla büyük bir avantajdır.
Tahkim için zaman aşımı: Sigorta tahkimine başvuru süresi bakımından, genel hukuk kuralları geçerlidir. Yani kazadan doğan maddi zarar talepleri için genelde 2 yıllık zaman aşımı süresi vardır.
Sonuç: Haklarınızı Zamanında Kullanın
Trafik kazalarında kusur oranı, hem hukuki sorumluluk hem de sigorta ödemeleri bakımından belirleyici bir faktördür. Eğer kazadaki kusur dağılımının yanlış olduğunu düşünüyor ve haksız yere sorumlu tutulduğunuzu hissediyorsanız, hakkınızı aramaktan çekinmeyin. İtiraz mekanizmaları sayesinde, ilk etapta size %100 kusur verilmiş bir kazada bile bu oranı düşürmek veya değiştirmek mümkün olabilmektedir. Önemli olan, doğru yolu izlemeniz ve süreleri kaçırmamanızdır. Anlaşmalı tutanaklarda 5 iş günü içinde itirazınızı yapmayı, gerekirse Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmayı ya da yasal zaman aşımı dolmadan dava açmayı unutmayın.
Unutmayın ki, haklı bir itiraz ile sadece maddi kayıplarınızı telafi etmekle kalmaz, aynı zamanda trafik sicilinizdeki haksız bir kusur kaydını da düzelterek ileride karşılaşabileceğiniz olumsuz durumların önüne geçebilirsiniz. Özellikle yüksek meblağlı hasarlar veya değer kaybı içeren kazalarda uzman desteği almak haklarınızın tam olarak korunmasını sağlar.
Bu Yazılara da Göz Atın:
