Veraset İlamı
Veraset ilamı, diğer adıyla mirasçılık belgesi, bir kişinin vefatından sonra geride kalan mirasının yasal olarak kime ait olduğunu ve mirasçıların pay oranlarını gösteren resmi bir belgedir. Bu belge, mahkeme veya noter tarafından düzenlenir ve mirasçıların bu sıfatlarını ispat etmelerini sağlar. Veraset ilamı olmadan mirasçılar, miras bırakanın (muris) mal varlığı üzerinde hak talebinde resmi olarak bulunamazlar.
Veraset İlamı Türk Medeni Kanunu’nun 598. Maddesi uyarınca:
Madde 598- “Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.
Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.
Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.
Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.”
Veraset İlamı Ne İşe Yarar?
Veraset ilamı, mirasın yasal mirasçılara geçişini belgeleyen temel belgedir. Miras bırakanın ölümünden sonra, bankalar, tapu müdürlükleri, vergi daireleri gibi kurumlar mirasçıların hak sahibi olduğunu ancak bu belge ile tanır. Kısaca, veraset ilamı olmadan mirasla ilgili resmi işlemler yapılamaz; mirasçılar haklarını ispat edemez ve miras üzerindeki tasarruflarını kullanamaz. Dolayısıyla veraset ilamı, mirasın yasal ve güvenli şekilde geçişini sağlamak için vazgeçilmez bir belgedir.
Veraset İlamı Nereden ve Nasıl Alınır?
Türkiye’de veraset ilamı almanın iki yolu vardır:
- Sulh Hukuk Mahkemesi – mahkeme yoluyla,
- Noter – noter yoluyla, mirasçılık belgesi temin edilebilir.
Sulh Hukuk Mahkemesi yoluyla almak için bir dilekçe hazırlanarak gerekli belgelerle birlikte mahkemeye başvurulur. Mahkeme, nüfus kayıtları ve sunulan belgelere dayanarak mirasçıları tespit eder ve veraset ilamını çıkarır.
Noter yoluyla almak ise daha pratik olup, mirasçılardan herhangi biri gerekli evraklarla birlikte herhangi bir notere başvurarak kısa sürede belgeyi alabilir.
Ancak her durumda noterden veraset ilamı alabilmek mümkün olmamaktadır. Bu durumlarda mahkeme yoluyla veraset ilamı belgesini almak mecbur olacaktır. Peki hangi durumlarda noterden veraset ilamı alınamaz?
Mirasçılık Belgesi’nin Noterlik tarafından verilemeyeceği durumlar Türkiye Noterler Birliği tarafından aşağıdaki şekilde sayılmıştır:
- Miras Bırakan ile Mirasçılık Belgesi talep eden kişinin soybağının tespit edilememesi veya soybağının olması ancak yasal Mirasçısı olmaması durumunda,
- Miras Bırakan kişinin Vasiyetnamesi bulunması, 04/04/1926 tarihinden önce vefat etmiş olması, 23/11/1990 tarihinden önce vefat etmiş ve eşinin sağ olması,
- Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan herhangi birinin, Mirasçılarından herhangi biri ile aynı gün vefat etmiş olması, ‘GAİP’ olması, Evlatlık olması, Vatandaşlıktan çıkarılmış ya da birden çok vatandaşlığa sahip olması.
Bu sayılan hallerde noterden veraset ilamı mümkün olmayıp notere başvurulması halinde noterce Red Belgesi düzenlenerek Sulh Hukuk Mahkemesine yönlendirilecektir.
Not: Mirasçılardan hepsinin birlikte başvurması şart değildir. Tek bir mirasçı dahi başvuru yaparak tüm mirasçılar adına bu belgeyi çıkarabilir. Düzenlenen veraset ilamında, mirastaki tüm hak sahipleri ve payları listelenir. Diğer mirasçıların ayrıca ayrı bir belge çıkarmasına gerek kalmaz.
Veraset İlamı Almak İçin Gerekli Belgeler
Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) başvurusu için genellikle aşağıdaki belgeler istenir:
- T.C. Kimlik Numarası yazılı olan kimlik belgesi,
- Temsilen başvuru yapılıyor ise Vekaletname ya da Mahkeme Kararı,
- Miras Bırakan kişiye ait T.C. Kimlik Numarası
- Noterden başvuru yapılıyorsa noterde verilen başvuru formunun doldurulması ve imzalanması gerekir.
- Mahkemeye başvuru yapılıyorsa veraset ilamı talebine ilişkin dilekçe sunulması gerekir.
Tüm belgelerin eksiksiz sunulması, işlemlerin hızlı ilerlemesi açısından önemlidir.
Veraset İlamı Ne Kadar Sürede Çıkar?
Veraset ilamının alınma süresi, başvurunun yapıldığı yere göre değişir:
Noterden Alınan Veraset İlamı: Noterler, merkezi sistem üzerinden sorgulama yaparak mirasçılık belgesini aynı gün içinde hazırlayabilir. Noter sisteminde belgenin oluşturulması takriben 3 dakika sürmektedir. Belge oluşturulduktan sonra ise noter tarafından doğrulanacaktır. Nüfus kayıtlarında eksiklik olması halinde noter sizi Nüfus Müdürlüğüne yönlendirecektir. Ancak bir eksiklik olmazsa çok kısa bir süre içinde belge hazır olacaktır. Bu nedenle aciliyeti olanlar için noter yolu oldukça hızlıdır.
Mahkemeden Alınan Veraset İlamı: Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapıldığında, mahkemenin iş yüküne bağlı olarak belge genellikle birkaç gün ile bir hafta içinde çıkar. Küçük yerlerde daha kısa sürede alınabileceği gibi, büyük şehirlerde yoğunluğa göre süreç uzayabilir. Mahkeme, incelemeler sonrası kararı verir ve veraset ilamını hazırlar. Mahkemenin verdiği mirasçılık belgesi, tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz olmazsa kesinleşir.
Veraset İlamı Noterden mi, Mahkemeden mi Alınır?
Veraset ilamı, 2011 yılından bu yana hem sulh hukuk mahkemelerinden hem de noterlerden alınabilmektedir. Peki hangisini tercih etmeli? Bu sorunun cevabı duruma göre değişir:
Noterden Veraset İlamı: Eğer mirasçılar arasında özel bir durum yoksa noter yolu en pratik olanıdır. Notere başvurarak kısa sürede belge alınabilir. Herhangi bir notere, gerekli evraklarla gidip talepte bulunmak yeterlidir.
Avantajları: hızlı sonuçlanır, dilekçe yazma zorunluluğu yoktur, işlem prosedürü daha basittir.
Dezavantajları: Noterler sadece yasal mirasçıları sistem üzerinden görebilir. Eğer murisin bıraktığı bir vasiyetname varsa ya da yukarıda belirttiğimiz bazı özel durumlar varsa noter bu belgeyi düzenleyemez.
Böyle durumlarda noter, “mirasçılık belgesi verilemediğine dair” bir belge düzenler ve mirasçılar mahkemeye yönlendirilir.
Mahkemeden Veraset İlamı: Sulh Hukuk Mahkemesi, her türlü durumda veraset ilamı vermeye yetkilidir.
Avantajları: Karmaşık veya ihtilaflı durumlar mahkeme tarafından değerlendirilir ve yasal duruma uygun belge düzenlenir.
Dezavantajları: Mahkeme süreci, notere kıyasla daha uzun sürer (birkaç gün veya hafta) ve masrafı biraz daha yüksek olabilir. Başvuru için bir dilekçe yazılması ve prosedürlerin takip edilmesi gerekir.
E-Devlet Üzerinden Veraset İlamı Alınır Mı?
Birçok resmi belge artık e-Devlet üzerinden alınabilse de, veraset ilamı bunlardan biri değildir. E-Devlet’ten veraset ilamı almak şu an için mümkün değildir.
Ancak e-Devlet kapısında, Veraset İlamı Sorgulama hizmeti bulunmaktadır. Bu hizmet, sulh hukuk mahkemesi tarafından düzenlenmiş olan veraset ilamlarına elektronik ortamda erişim imkanı verir. Yani mahkeme yoluyla veraset ilamınızı aldıysanız, e-Devlet’e giriş yaparak belgenizi sorgulayabilir ve bir örneğini görüntüleyebilirsiniz.
Veraset İlamının İptali
Veraset ilamı başarılı bir şekilde alınmış olsa da bazen düzenlenen belgeye ilişkin hak sahipleri tarafından iptal istemli dava açılabilmesi mümkün olmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz TMK Madde 598 hükmüne göre de veraset ilamının geçersizliği her zaman ileri sürülebilmektedir. Veraset ilamında yazan hak sahipliğinin yanlış olduğunu düşünen ve geçersiz olduğunu ileri süren hak sahipleri, Asliye Hukuk Mahkemeleri yoluyla dava açarak veraset ilamının iptalini talep edebilmektedir.
Miras hukuku ve veraset işlemleri hassas bir konudur. Bu yazıda veraset ilamı hakkında genel bilgiler verilmiştir. Her aile ve her miras durumu kendine özgüdür; bu nedenle, özel durumlarınız hakkında tereddüt yaşıyorsanız veya süreç size karmaşık geliyorsa bir avukata başvurmanız önemlidir. Uzman bir miras avukatı, hem hak kaybına uğramamanız hem de işlemleri en doğru şekilde yürütmeniz için size yol gösterecektir. Unutmayın, zamanında alınan profesyonel destek, ileride çıkabilecek anlaşmazlıkların ve hukuki sorunların önüne geçebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
- Veraset ilamı nasıl çıkarılır?
Veraset ilamı, mirasçılardan birinin başvurusu üzerine noter veya sulh hukuk mahkemesi tarafından düzenlenir. Noterden almak için kimlik ve başvuru formuyla başvurmak gereklidir. Mahkemeden almak için ise veraset ilamı talep dilekçesi ve nüfus kayıt örneği gibi belgelerle sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılır.
- Veraset ilamı ücreti ne kadar?
2025 yılı itibarıyla noter aracılığıyla alınan veraset ilamı için ortalama ücret 900–1.200 TL arasındadır. Mahkemeden alınan ilamda ise harç, pul ve gider avansı dahil toplam masraf genellikle 1.500–2.500 TL aralığında olabilir.
- Ölümden kaç gün sonra veraset ilamı alınır?
Veraset ilamı almak için yasal bir süre sınırı yoktur. Ancak ölüm tarihinden sonra mümkün olan en kısa sürede alınması önerilir.
- Veraset ilamı nedir?
Veraset ilamı, bir kişinin ölümünden sonra mirasçılarını ve her birinin miras payını gösteren resmi belgedir. Bu belge olmadan mirasçılar, ölen kişinin malvarlığı üzerinde tasarrufta bulunamaz.
- Ölen kişinin veraset ilamı alınmazsa ne olur?
Veraset ilamı alınmazsa, miras işlemleri yapılamaz. Bankalardaki paralar çekilemez, taşınmazlar intikal ettirilemez ve miras üzerindeki haklar kullanılamaz.
- Noterden veraset ilamı ücreti 2025 ne kadar?
2025 yılı için noterlerden alınan veraset ilamının ücreti, belge uzunluğu, miras büyüklüğü ve mirasçı sayısına göre değişmekle birlikte yaklaşık 900–1.200 TL civarındadır. Ücret artışları resmi tarifeye göre yıllık güncellenmektedir.
- Veraset ilamı alındıktan sonra nereye gidilir?
Veraset ilamı alındıktan sonra ilgili kurumlara (vergi dairesi, tapu müdürlüğü, banka, trafik tescil vb.) başvurular yapılır. Miras kalan malvarlıkları bu belge ile mirasçılar adına tescil ettirilir veya paylaşım işlemleri başlatılır.
Bu Yazılara da Göz Atın:
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
